Kiedy Jaźń pojawia się w snach, zwykle wskazuje to, proces indywiduacji dobiega końca i osobowość jest pomyślnie zintegrowana. We śnie mężczyzny jaźń wy- slępuje jako Mądry Starzec. We śnie kobiety pojawia się pod postacią Wielkiej Matki. W każdym jednak wypadku jaźń ma cztery główne cechy, które symbolizują cztery właściwości psychiki. Owe cztery cechy mają zarówno pozytywną, jak i negatywną stronę, co widać w tabeli poniżej.
Wielka Matka | Mądry Starzec |
---|---|
Intelekt Amazonka (pozytywne) Łowczyni (negatywne) |
Intelekt Bohater (pozytywne) Czarny charakter (negatywne) |
Intuicja Kapłanka (pozytywne) Zła czarownica (negatywne) |
Intuicja Dżoker (pozytywne) Mistrz czarnej magii (negatywne) |
Emocje Księżniczka (pozytywne) Uwodzicielka (negatywne) |
Emocje Młodzieniec (pozytywne) Włóczęga (negatywne) |
Zmysły Matka (pozytywne) Okrutna macocha (negatywne) |
Zmysły Ojciec (pozytywne) Ludojad (negatywne) |
Negatywnymi cechami wzorcowego archetypu jaźni są resztki zintegrowanej zawartości strefy cienia. Kiedy pojawiają się we śnie, wskazują, że człowiek zlekceważył ich siłę i że musi je sobie uświadomić i zaakceptować je, zanim nastąpi pełna indywiduacja. Jaźń staje się spójną całością, gdy wszystkie różniące się od siebie elementy są już rozwinięte i wchłonięte do osobowości.
Jak powiedzieliśmy wcześniej, archetypy są częścią zbiorowej nieświadomości i jako takie mają uniwersalne znaczenie. Kiedy któryś z tych archetypów pojawia się we śnie, ma on jednakowe konotacje dla każdego człowieka Indywidualne części snu nie są w zasadzie archetypiczne, choć mogą w sposób symboliczny ukazywać elementy nieświadomości osoby śniącej.