Mniej więcej od 1915 roku rozwinęły się dwie szkoły psychologii eksperymentalnej. Jedna z nich to amerykański behawioryzm, druga – niemiecka szkoła psychologii Gestalt. Behawioryści byli przekonani, że badanie działań człowieka może pomóc w zrozumieniu przyczyn jego zachowania i dzięki temu rzuci światło na jego procesy myślowe. Natomiast psycholodzy Gestalt zajmowali się postrzeganiem. Ich główna teza głosiła, że zawsze najpierw postrzegamy całość, a dopiero potem zauważamy jej części. Przekonanie to doprowadziło ich do założenia, iż do bezpośredniej, znaczącej percepcji dochodzi dzięki zdolności umysłu do tworzenia związków. Dlatego właśnie uczymy się melodii, zanim nauczymy się nut, dostrzegamy kształt i piękno róży, zanim uświadomimy sobie istnienie jej płatków, łodygi i liści.
Szkoły behawiorystyczna i Gestalt działają do dzisiaj i mimo że ich podejście do badania umysłu jest całkowicie odmienne, często reprezentują zbieżne punkty widzenia.